อาคารควรค่าแก่การอนุรักษ์

พิพิธภัณฑ์การแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร์(ตึกเจ้าพระยาอภัยภูเบศร)

| Written by ปุญชรัสมิ์ คงเศรษฐกุล | Hits: 2525

พิพิธภัณฑ์การแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร์  (ตึกเจ้าพระยาอภัยภูเบศร)

ที่ตั้ง  โรงพยาบาลปราจีนบุรี  หมู่ที่ 12  ถนนปราจีนบุรี  ตำบลท่างาม  อำเภอเมือง  จังหวัดปราจีนบุรี

สถาปนิก/ผู้ออกแบบ  บริษัท โฮวาร์ด เออร์สกิน จำกัด

ผู้ครอบครอง  โรงพยาบาลปราจีนบุรี

ปีที่สร้าง  พ.ศ. 2452

ปีที่ได้รับรางวัล  พ.ศ. 2542

ประวัติ

ตึกเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ซึ่งโรงพยาบาลปราจีนบุรีได้จัดเป็นพิพิธภัณฑ์แพทย์แผนไทยนั้น  เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น  สถาปัตยกรรมวิคตอเรียน (Victorian) โดยมีการผสมผสานขององค์ประกอบหลากหลายยุคสมัย ผนังทาสีเหลืองอ่อนตัดด้วยลวดบัวสีขาว ด้านหน้าอาคารมีมุขยื่น หลังคามุขเป็นโดม หน้าต่างประตูเป็นซุ้มโค้ง ผนังภายนอกตกแต่งด้วยปูนปั้นลายพรรณพฤกษา ภายในตกแต่งเพดานด้วยจิตรกรรมปูนเปียน (fresco) แต่เคยถูกทาสีทับไป ซึ่งส่วนใหญ่สามารถลอกสีที่ทาทับออกและซ่อมแซมกลับคืนมาได้ยกเว้นห้องโถงกลางชั้นบน ที่ลวดลายได้สูญหายไปหมดเป็นที่น่าเสียดายอย่างยิ่ง

ในปี พ.ศง 2451 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จประพาสมณฑลปราจีนบุรี หลังจากนั้นเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม  อภัยวงศ์) ได้ว่าจ้างบริษัท โฮวาร์ด เออร์สกิน จำกัด สร้างขึ้นใน พ.ศ. 2452 เพื่อเป็นที่รับเสด็จหากจะเสด็จประพาสมณฑลปราจีนบุรีอีก อย่างไรก็ตามอาคารนี้มิได้เคยรับเสด็จพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพราะเสด็จสวรรคตเสียก่อน แต่ก็ได้เป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปี พ.ศ. 2455  และเป็นที่ประทับของพระบรมวงศานุวงศ์หลายพระองค์ในเวลาต่อมา

หลังจากเจ้าพระยาอภัยภูเบศรถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2465  บ้านก็ได้เป็นมรดกตกทอดมาจนถึงพระนางเจ้าสุวัทนาพระราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งได้ประทานที่ดินและสิ่งปลูกสร้างทั้งหมดให้แก่มณฑลทหารบกที่ 2 ปราจีนบุรี ในปี พ.ศ 2480  เพื่อให้จัดการปรับปรุงเป็นสถานพยาบาลของทหารและประชาชน

ต่อมากระทรวงมหาดไทยได้ขอโอนที่ดินและสิ่งปลูกสร้างจากกระทรวงกลาโหมเพื่อจัดตั้งโรงพยาบาล คือ โรงพยาบาลปราจีนบุรี  ตึกนี้ยังคงได้รับการอนุรักษ์ไว้ และจารึกนามที่หน้าตึกว่า “ตึกเจ้าพระยาอภัยภูเบศร” ปัจจุบันได้รับการขึ้นทะเบียนโบราณสถานและจัดเป็นพิพิธภัณฑ์แพทย์แผนไทย  โดยเป็นศูนย์รวบรวม อนุรักษ์ และเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับตำรายาไทย  สมุนไพรไทย  การแพทย์แผนไทย และการแพทย์พื้นบ้านของจังหวัดปราจีนบุรี

Aphaiphubet Thai Medical Museum (Chao Phraya Aphaiphubet Building)

Location  Prachin Buri Hospital, Mu 12, Prachin Anuson Road, Tambon Tha Ngam, Amphoe Mueng, Prachin Buri Province

Architect/Designer Howard Erskin Company Limited

Proprietor Prachin Buri Hospital

Date of Construction 1909 AD.

Conservation Awarded 1999 AD.

History

Chao Phraya Aphaiphubet Building, which is now a Thai medical Museum organized by Prachin Buri Hospital, is a 2-storey brick masonry building of Victorian style, by which elements from several architextural styles are presented. The walls are painted in light yellow colour and mouldings are accentuated in white. The entrance is a domed porch, windows and doors are arched, and decorations atr stuccos in foliage motifs. The interior are decorated with fresco at the ceilings but at one time they were covered with paint. Athough most of the fresco have been restored, it is regrettable that the ceiling of the second floor middle hall was so much damaged that it was impossible for restoration.

In 1998, King Rama V visited Monthol Prachin Buri. Consequently, Chao Phraya Aphaiphubet the Governor had Howard Erskin Co.,Ltd. Construct the building which was intended for the King next visit, however, the building had never received the King for the second time because he passed away in the following year. Nevertheless, King Rama VI visited Prachin Buri in 1912 and stayed at this house. The house had received several royal guests therafter.

After Chao Phraya Aphaiphubet passéd away in 1992, the house was inherited by Queen Suwattana of King Rama VI who gave the house and land to the 2nd Military Circle to be used as a medicine centre for the army and general public.

Later the Ministry of Interior requested the Ministry of Defence for the land and building in order to establish Prachin Buri Hospital. As for the house, it has been conserved as a historic building and registered as a National Monument. At the present, it is the Thai Medical Museum, a centre for collection, conservation, and promotion of knowledge on Thai medicines, Thai herbs, Thai medical practices and local medical practices of Prachin Buri Province.